Το υπόμνημα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ελευθεροεπαγγελματιών Παιδιάτρων προς την ομάδα έργου «Αλκυόνη»

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ  ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ  ΕΛΕΥΘΕΡΟΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ  ΠΑΙΔΙΑΤΡΩΝ  ΕΛΛΑΔΑΣ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ  ΣΧΕΤΙΚΑ  ΜΕ  ΤΟ  ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ  «ΑΛΚΥΟΝΗ»  ΕΘΝΙΚΗ  ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ  ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ  ΤΟΥ  ΜΗΤΡΙΚΟΥ  ΘΗΛΑΣΜΟΥ

                                                                                    Θεσσαλονίκη,  12/09/2013

            Ο  μητρικός  θηλασμός  αποτελεί  το  μοναδικό  φυσιολογικό  και  φυσικό τρόπο  σίτισης  του  βρέφους. Δεδομένης  της  ωφέλειας  και  των  πλεονεκτημάτων  του,  τόσο  των  βραχυπρόθεσμων  όσο  και  των  μακροπρόθεσμων  στη  σωματική  υγεία  αλλά  και  τη  νευροαναπτυξιακή  εξέλιξη  των  παιδιών,  ο  μητρικός  θηλασμός  και  η  βρεφική  διατροφή  ευρύτερα  πρέπει  να  αντιμετωπίζονται  από  την  πολιτεία  ως  μείζον  θέμα  δημόσιας  υγείας.  Ως  εκ  τούτου,  οι  Παιδίατροι  της    Ελλάδας  χαιρετίζουν  την  πρώτη  ουσιαστικά  επίσημη  πρωτοβουλία  χάραξης  εθνικής  στρατηγικής  για  την  προάσπιση  και  την  προαγωγή  του  μητρικού  θηλασμού,  το  πρόγραμμα  «Αλκυόνη».  Επιπλέον,  ανταποκρινόμενοι  στο  κάλεσμά  σας   για  κοινές  δράσεις,  θέλουμε  να  μοιραστούμε  τις  σκέψεις  μας  επί  των  κυριότερων  προβλημάτων  σχεδιασμού  και  πολιτικής,  τα  οποία  μπορούν  εν  δυνάμει  να  ναρκοθετήσουν  την  όποια  εθνική  στρατηγική  προώθησης  του  μητρικού  θηλασμού:

Α)  Καταγραφή – Επιδημιολογικά  δεδομένα

Η  έλλειψη  καταγραφής  και  η  απουσία  επιδημιολογικών  δεδομένων  σχετικά  με  το  μητρικό  θηλασμό  και  τους  παράγοντες  που  προάγουν  ή  δυσχεραίνουν  την  εδραίωσή  του  αποτελεί  ένα  σημαντικό  εμπόδιο  στη  χάραξη  εθνικής  πολιτικής.

• Διενέργεια  πανελλαδικής  έρευνας  υπό  την  ευθύνη  του  Ι.Υ.Π  και  με  υποχρεωτική  συμμετοχή  των  μαιευτηρίων,  δημόσιων  και  ιδιωτικών,  των  πρωτοβάθμιων  δομών  φροντίδας  παιδιού  (Κέντρα  Μάνας  και  Παιδιού,  Εμβολιαστικά  Κέντρα,  Κέντρα  Υγείας  κλπ),  καθώς  και  των  επίσημων  ιδιωτικών  παιδιατρικών  ιατρείων,  με  σκοπό  την  πλέον  ακριβή  καταγραφή  του  ποσοστού  του  μητρικού  θηλασμού  (ΜΘ).
• Αξιοποίηση  των  στοιχείων  επικοινωνίας  των  γονέων  που  διαθέτει  το  Ι.Υ.Π.  (μέσω  της  κάρτας  Guthrie),  διενέργεια  τηλεφωνικής  έρευνας  για  την  καταγραφή  των  ποσοστών  συνέχισης  του  ΜΘ  ως  την  ηλικία  του  1  έτους  τουλάχιστον. 

Β)  Ευρωπαϊκό  Σχέδιο  Δράσης – Εθνική  Στρατηγική – Εθνική  Επιτροπή  Θηλασμού

Ήδη  από  το  2002  η  Ευρωπαϊκή  Επιτροπή  έχει  ενεργοποιήσει  σχέδιο  δράσης  για  την  προώθηση  του  μητρικού  θηλασμού  σε  όλες  τις  χώρες  της  Ευρωπαϊκής  Ένωσης.  Στην  Ελλάδα  έχει  συσταθεί  στο  Υπουργείο  Υγείας  Εθνική  Επιτροπή  Μητρικού  Θηλασμού.

• Ενεργοποίηση  της  Εθνικής  Επιτροπής  και  ενίσχυση  του  ρόλου  της  ως  ανώτατου  κρατικού  οργάνου  στην  αξιολόγηση  των  υγειονομικών  δομών  και  εκπαιδευτικών  προγραμμάτων  που  απευθύνονται  είτε  σε  επιστήμονες  υγείας  είτε  στην  κοινότητα. 
• Σύσταση  τοπικών  επιτροπών  θηλασμού  ανά  νομό  ή  υγειονομική  περιφέρεια,  οι  οποίες  θα  είναι  επιφορτισμένες  κυρίως  με  την  ανίχνευση  πρακτικών  και  συμπεριφορών  που  αντίκεινται  στο  Διεθνή  Κώδικα  Εμπορίας Υποκατάστατων Μητρικού Γάλακτος,  αλλά  και  ενεργειών  ικανών  να  θέσουν  σε  κίνδυνο  τη  δημόσια  υγεία.

Γ) Δομές  Υγείας  Φιλικές  προς  το  Θηλασμό  (Νοσοκομεία,  Μαιευτήρια,  Κέντρα  Υγείας)

Ο  Παγκόσμιος  Οργανισμός  Υγείας  και  η  UNICEF  έχουν  εκδώσει  τον  δεκάλογο  του  επιτυχημένου  θηλασμού  και  τα  Φιλικά  προς  το  Θηλασμό  Νοσοκομεία  αξιολογούνται  συνεχώς  ως  προς  αυτό.  Πέρα  από  τα  ιδιωτικά  μαιευτήρια,  που  θεωρούμε  ex  officio  ότι  πρέπει  να  αποκτήσουν  στο  σύνολό  τους  τον  τίτλο  αυτό,  διαπιστώνουμε  τελευταία  ότι  ιδιωτικές  επιχειρήσεις  (ιατρεία,  φαρμακεία,  εμπορικά  καταστήματα)  αυτο-αξιολογούνται  και  χρίζονται  «Φιλικές  προς  το  Θηλασμό»,  με  στόχο  την  προσέλκυση  πελατείας  και  την  εμπορευματοποίηση  του  ΜΘ  και  της  μητρότητας  στο  σύνολό  της.

• Αξιολόγηση – εκπαίδευση  των  μαιών  που  υπηρετούν  στα  Κέντρα  Υγείας  Αστικού  Τύπου  και  σε  αυτά  της  ελληνικής  περιφέρειας  και  μετατροπή  όλων  των  προληπτικών  μαιευτικών  ιατρείων  σε  Φιλικά  προς  το  Θηλασμό  Ιατρεία.
• Θέσπιση  κριτηρίων  από  την  Εθνική  Επιτροπή  Θηλασμού  και  το  Ι.Υ.Π. Αυστηρό  νομοθετικό  πλαίσιο – μεικτοί  ελεγκτικοί  μηχανισμοί  (Υπουργείο  Υγείας,  Υπουργείο  Ανάπτυξης,  Επιστημονικοί  Σύλλογοι  και  Εταιρείες)  για  τον  περιορισμό  του  φαινομένου  της  εμπορικής  εκμετάλλευσης  του  θηλασμού. 

Δ)  Εκπαίδευση υγειονομικού  προσωπικού,  ιατρικού  και  παραϊατρικού -  Ρόλος  του  οικογενειακού  παιδιάτρου

Ο  μητρικός  θηλασμός  δεν  είναι  απλά  στάση  ζωής  και  η  προαγωγή  του  δεν  αποτελεί  αντικείμενο  ακτιβισμού  ή  επανάσταση.  Η  βρεφική  και  τελικά  η  παιδική  διατροφή  τείνουν  να  αποτελέσουν  ζήτημα  δημόσιας  υγείας  πρώτης  προτεραιότητας  σε  όλες  τις  σύγχρονες  κοινωνίες.  Ο  ρόλος  των  επαγγελματιών  υγείας  που  εμπλέκονται  στην  εγκυμοσύνη,  τον  τοκετό  και  τη  φροντίδα  του  νεογνού  και  του  βρέφους  είναι  κομβικός  στην  εγκατάσταση  και  επιτυχία  του  ΜΘ.  Ο  ρόλος  του  οικογενειακού  παιδιάτρου  ειδικότερα  ως  συμβούλου  και  υποστηρικτή  του  ΜΘ  και  της  μητρότητας  συνολικά  είναι  ο  πλέον  κρίσιμος,  καθώς  υπερβαίνει  τα  στενά  όρια  ενός  ιδωτικού  ιατρείου  και  διαχέεται  στην  κοινότητα  και  στην  ευρύτερη  κοινωνία.   

·         Εκπαίδευση  όλου  του  υγειονομικού  προσωπικού  που  εμπλέκεται  στη  διαδικασία  του  τοκετού  (μαιευτήρων,  μαιών,  νεογνολόγων)  και  εργάζεται  στα  μαιευτήρια  πάνω  στην  ορθή  εφαρμογή  της  πολιτικής  του  ΜΘ. 

·         Όλα  τα  θηλάζοντα  νεογέννητα  να  εξετάζονται  από  τον  παιδίατρο  την  3^η  ως  5^η  ημέρα  ζωής  και  όχι  αργότερα  των  72  ωρών  μετά  την  έξοδο  από  το  μαιευτήριο,  με  σκοπό  την  εκτίμηση  της  επαρκούς  σίτισης  και  την  αντιμετώπιση  τυχόν  προβλημάτων  μητέρας – βρέφους  (θηλασμός,  ίκτερος,  ενυδάτωση  κλπ)

·         Εκπαίδευση – ενημέρωση  ανά  τακτά  χρονικά  διαστήματα  όλων  των  παιδιάτρων  του  δημοσίου  και  ιδιωτικού  τομέα  στις  νέες  γνώσεις,  δεξιότητες  και  τρόπους  διαχείρισης  της  γαλουχίας  και  του  μητρικού  θηλασμού.  Η  εκπαίδευση  να  προέρχεται  είτε  από  τις  αναγνωρισμένες  Επιστημονικές  Εταιρείες  (Παιδιατρικές,  Μαιευτικές,  Μαιών)  είτε  από  τις  Πανεπιστημιακές  Κλινικές  και  να  τελεί  υπό  την  αιγίδα  και  εποπτεία  του  Ι.Υ.Π  και  του  Υπουργείου  Υγείας. 

·         Οι  παιδίατροι  της  κοινότητας  να  υποστηρίζουν  την  εκπαίδευση  των  φοιτητών  ιατρικής,  των  ειδικευομένων  και  των  νέων  συναδέλφων  παιδιάτρων  στον  μητρικό  θηλασμό.

·         Οι  πιστοποιήσεις  «σύμβουλος  μητρικού  θηλασμού»  και  «βοηθός  μητρότητας»  δίνονται  σήμερα  από  ΜΚΟ  εγχώριες  και  διεθνείς  χωρίς  κανέναν  κρατικό  έλεγχο  και  χρησιμοποιούνται  για  επαγγελματικούς  σκοπούς,  τόσο  από  επαγγελματίες  υγείας  αλλά  κυρίως  από  ανθρώπους  που  δεν  έχουν  καμία  εκπαίδευση  υγειονομικού  ενδιαφέροντος  (δασολόγους,  οικονομολόγους,  χειροτέχνες,  ηλεκτρολόγους  κλπ).  Θεωρώντας  ότι  αυτού  του  είδους  οι  πιστοποιήσεις  παραπλανούν,  παραπληροφορούν  και  δημιουργούν  πνεύμα  καχυποψίας  απέναντι  στους  επαγγελματίες  υγείας,  ειδικότερα  τους  παιδιάτρους  και  τις  μαίες,  ζητούμε  σαφές  νομοθετικό  πλαίσιο  και  την  ενεργή  υποστήριξη  του  Ι.Υ.Π.  στην  αποκάλυψη  και  στηλίτευση  τέτοιων  πρακτικών.   

Ε)  Ενημέρωση – εκπαίδευση  γονέων,  ομάδες  υποστήριξης  θηλασμού

Στις  χώρες  με  προηγμένο  σύστημα  πρωτοβάθμιας  υγείας,  οι  τοπικές  κοινότητες  είναι  επιφορτισμένες  με  πλήθος  αρμοδιοτήτων  που  αφορούν  στη  φροντίδα  της  εγκύου  και  του  διδύμου  μητέρας – βρέφους.

• Διοργάνωση  από  το  Ι.Υ.Π.  ημερίδων  και  σεμιναρίων  σε  τοπικό  επίπεδο  που  θα  απευθύνονται  σε  μελλοντικούς  και  νέους  γονείς.
• Εκπαιδευτικά  προγράμματα  που  θα  συντονίζονται  από  Παιδιάτρους  και  Μαίες  υπό  την  οργάνωση  του  Ι.Υ.Π.  και  θα  απευθύνονται  στις  Κοινωνικές  Υπηρεσίες  των  Δήμων,  με  σκοπό  τη  δημιουργία  ομάδων  υποστήριξης  του  θηλασμού  μετά  την  έξοδο  από  το  μαιευτήριο  και  στα  πλαίσια  της  κοινότητας.
• Λειτουργία  τηλεφωνικού  κέντρου  από  το  Ι.Υ.Π.  με  σκοπό  την  παροχή  24ωρης  ενημέρωσης  και  υποστήριξης  στις  νέες  μητέρες  μετά  την  έξοδο  από  το  μαιευτήριο.
• Παροχή  έντυπου  ενημερωτικού  υλικού  για  τον  μητρικό  θηλασμό,  το  οποίο  θα  διανέμεται  σε  όλα  τα  μαιευτήρια,  τις  Νεογνολογικές  και  Παιδιατρικές  κλινικές  και  τα  δημόσια  και  ιδωτικά  Παιδιατρικά  ιατρεία.
• Δημιουργία  ιστοσελίδας  υπό  την  ευθύνη  του  Ι.Υ.Π.  στην  οποία  θα  αρθρογραφούν  αποκλειστικά  επαγγελματίες  υγείας  σχετικοί  με  τη  διαδικασία  του  τοκετού  και  της  μητρότητας  και  θα  παρέχουν  έγκυρη  ενημέρωση  σε  θέματα  που  άπτονται  του  ΜΘ  και  της  περιγεννητικής  φροντίδας  γενικότερα.         

ΣΤ)   Εργασιακό  περιβάλλον – Νομοθετικό  πλαίσιο  για  την  προστασία  της  μητρότητας

Όλες  οι  ερευνητικές  εργασίες  παγκοσμίως  συμφωνούν  στο  συμπέρασμα  ότι  ένα  εργασιακό  περιβάλλον  φιλικό  προς  τη  μητρότητα  προσφέρει  πλεονεκτήματα  και  στον  εργοδότη,  όπως  μείωση  ασφαλιστικού  κόστους,  χαμηλότερα  ποσοστά  απουσίας  από  την  εργασία  και  αύξηση  της  παραγωγικότητας  και  του  ηθικού  των  εργαζομένων.  Επιπλέον,  ένα  μεγάλο  ποσοστό  διακοπής  του  ΜΘ  συνδέεται  με  την  επιστροφή  της  μητέρας  στη  δουλειά.

·         Ανάληψη  πρωτοβουλιών  από  το  Ι.Υ.Π.  με  σκοπό  την  ενημέρωση  των  εργοδοτικών  ενώσεων  για  τα  οφέλη  από  τη  μετατροπή  του  εργασιακού  περιβάλλοντος.

·         Συντονισμένες  δράσεις  με  τους  φορείς  που εμπλέκονται  στην  ασφάλεια  των  εργαζομένων  (Επιθεώρηση  Εργασίας,  Κέντρο  Πρόληψης  Επαγγελματικού  Κινδύνου  κα),  με  σκοπό  την  ενδυνάμωση  των  ελεγκτικών  μηχανισμών  και  την  αυστηρή  τήρηση  του  ισχύοντος  νομοθετικού  πλαισίου  για  την  προστασία  της  εγκύου,  της  λεχώνας  και  της  μητέρας  εργαζόμενης.

Για  την  Πανελλήνια  Ομοσπονδία  Ελευθεροεπαγγελματιών  Παιδιάτρων

Ιασωνίδου  Ελένη                                       Καλούδη  Ελισσάβετ